数位板是什么| 腊梅什么时候开花| 顾里为什么和席城睡了| 尿白细胞高是什么原因| 下午茶是什么意思| 结婚下大雨是什么兆头| 人体最大器官是什么| 文房四宝是指什么| 抛砖引玉是什么生肖| 又什么又什么的花| 脸上长藓用什么药| 黄鼠狼怕什么| 什么地走| 黑眼圈挂什么科| 一九八四年属什么生肖| 花园里面有什么| 屙是什么意思| 宝宝手脚冰凉是什么原因| 秀恩爱是什么意思| 双鱼座的幸运石是什么| 初字五行属什么| 重症医学科是干什么的| pcv是什么意思| 同房出血是什么原因| 银杏树叶子像什么| 农历6月是什么月| 美尼尔综合症吃什么药| 不打紧是什么意思| 桡神经受损有什么恢复的方法| 胰岛素是什么器官分泌的| 天津副市长什么级别| 海姆立克急救法是什么| 为什么时间越来越快| 水鱼是什么| 促排卵是什么意思| courvoisier是什么酒| 补气补血吃什么药| 不知道吃什么| 宝宝睡觉突然大哭是什么原因| 独在异乡为异客异是什么意思| 蜘蛛痣长什么样| 手指甲紫色是什么原因| 6月17日是什么星座| 什么是飞机杯| 什么的玻璃| 为什么会有痛经| 肾积水是什么原因造成的怎么治疗| 表面活性剂是什么| ul是什么单位| 交可以组什么词| 湿疹有什么症状和图| 来大姨妈不能吃什么| 高考四百分左右能上什么学校| 丹参泡水喝有什么功效| 抓鱼的鸟叫什么| 小强是什么意思| 拉屎出血是什么原因| 脑动脉硬化吃什么药| 儿童腮腺炎挂什么科| 无痛人流和普通人流有什么区别| 白天咳嗽晚上不咳嗽是什么原因| 内裤上有黄色分泌物是什么原因| 打2个喷嚏代表什么| 月经推后是什么原因| 启蒙是什么意思| 蜂蜡是什么东西| 癖是什么意思| 金字塔里面有什么| 右边偏头痛是什么原因| 什么是刑事拘留| 食管裂孔疝是什么意思| 望闻问切什么意思| 痒痒粉在药店叫什么| 肚脐眼下面痛什么原因| 脚心痛什么原因| 什么面玲珑| 总是抽筋是什么原因| 萎缩性胃炎什么症状| 热感冒吃什么药| 空囊是什么原因造成的| hpv52阳性是什么病| 手掌上的三条线分别代表什么| 北京为什么叫帝都| 植脂末是什么东西| 肛门里面疼是什么原因| 有机可乘是什么意思| 属相兔和什么属相最佳| 面色晄白是什么意思| 胸口正中间疼痛是什么病症| 耳朵后面长痘痘是什么原因| 什么叫cta检查| 了解是什么意思| 什么什么满门| 家里停电了打什么电话| 吃什么药升血小板最快| 胃痛打嗝什么原因| 什么饮料能解酒| 什么路不能走| 三元及第是什么意思| 中央处理器由什么组成| 考护士证需要什么条件| 林黛玉是什么病| 白头发多吃什么| 鼻翼长痘是什么原因| 蚊子为什么吸血| 为什么喝水血糖也会高| 留低是什么意思| 男生学什么技术吃香| 胸小是缺少什么营养| 什么是雌激素| 上相是什么意思| 木芙蓉什么时候开花| 尿检查什么| 南京市市长什么级别| 什么时候排卵期| 男人喜欢什么礼物| 湖南什么山最出名| xxoo是什么意思| 心率低有什么危害| 胃有灼烧感是什么原因| 平板运动试验阳性是什么意思| 7.13什么星座| 痉挛是什么意思| 血常规红细胞偏高是什么原因| 牛肉丸子配什么菜好吃| 凤凰长什么样子| 灵长类是什么意思| 因地制宜是什么意思| 世界屋脊指的是什么| 一级甲等医院是什么意思| 咖啡有什么好处| 什么会导致铅中毒| 蓝牙耳机什么牌子好| 心脏不舒服吃什么药最好| 有个马的标志是什么车| 100001是什么电话| 似乎的近义词是什么| 基尼系数是什么意思| 心肌酶能查出什么病| 赊事勿取是什么意思| 股票洗盘是什么意思| 立冬吃什么东西| 什么是| 伪君子是什么意思| 三七粉主要治什么病| 低血糖是什么原因| 甲状腺激素是什么| 螺吃什么| 尿粘液丝高是什么原因| 早上起来头晕是什么原因| 血压低会出现什么症状| 孩子过敏性咳嗽吃什么药好| 尿酸低有什么危害| 因人而异是什么意思| 4月21日什么星座| 清五行属什么| 9.24是什么星座| 吃完饭就犯困是什么原因| 胆囊炎吃什么| 夏天为什么热| 夏季感冒吃什么药| 小蓝片是什么| 12月21是什么星座| 腰肌劳损吃什么药| 备孕是什么意思| 木瓜是什么季节的水果| 什么地移入| 直视是什么意思| 粘土能做什么| 吃什么让月经量增多| 标准工资指什么| 巧克力囊肿是什么| 一直流口水是什么原因| 师参谋长是什么军衔| 三个小是什么字| 癫痫是什么病| 红薯什么季节成熟| 神经性皮炎用什么药好| 蜂蜜可以做什么美食| 什么的宝石| 女频是什么| 坐月子是什么意思| 三月三日是什么星座| 止疼药吃多了有什么副作用| 七个月宝宝能吃什么水果| 艾滋病的症状是什么样| 尿酸高是什么原因造成的| 天麻是什么东西| 唐筛是什么意思| 97年出生属什么| 11月23日是什么星座| 胃酸吃什么药| 阴历六月十三是什么日子| vgr100是什么药| 海苔吃多了有什么坏处| 双鱼座女和什么星座最配| 黑枸杞有什么功效| 小学生什么时候放假| 妙赞是什么意思| 尿的正常颜色是什么样| 三亚是什么海| 在什么中间| 牙龈出血是什么病的前兆| 气喘是什么原因| 主人是什么意思| 吐露是什么意思| csk是什么品牌| 胆固醇高是什么原因| 地黄泡水喝有什么好处| 下焦不通吃什么中成药| 读书与吃药是什么生肖| 喉咙不舒服吃什么水果好| 回民为什么不能吃猪肉| 头发硬适合什么发型| 延字五行属什么| 狗不理是什么意思| 声字五行属什么| 减脂晚上吃什么好| 女人血稠吃什么食物好| 四大天王是什么生肖| 什么原因导致子宫内膜息肉| 肺部增殖灶是什么意思| 鸡胗是什么| 丝瓜吃了有什么好处| 小蛇吃什么| 眼睛跳是什么原因| 感染乙肝病毒有什么症状| 菊花像什么比喻句| 换肾是什么病| 亭台楼阁是什么意思| 今天吃什么| 喝枸杞水有什么好处| 滥竽充数的滥是什么意思| s倾向是什么意思| 梦见腿断了是什么意思| 芙蓉粉是什么颜色| 撸管是什么意思| sansui是什么牌子| 血钾是什么意思| 男生为什么要割包皮| 咖啡喝多了有什么危害| 跖疣是什么原因引起的| bi是什么| 拉屎擦屁股纸上有血什么原因| 榴莲不能和什么水果一起吃| 理化检验主要检验什么| 胎儿宫内窘迫是什么意思| 梦到自己拔牙齿是什么预兆| 防蓝光眼镜有什么好处| 不在服务区是什么意思| 脚背肿是什么原因| 梦到刷牙什么意思| 下午头晕是什么原因引起的| 什么是胃肠型更年期| tnt是什么| 黑枸杞泡水喝有什么好处| 芭蕉花炖猪心治什么病| 共号是什么意思| 3个火读什么| 老人嘴唇发紫是什么原因| 诺氟沙星胶囊治什么| 灰绿色是什么颜色| 1987年属什么今年多大| 女人肾虚吃什么好得快| 百度Saltu al enhavo

首届中英合办国际青年创新创业技能大赛在伦敦落幕

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Rusa (русский язык)
? oficiala (strioj: disputata teritorio) ? parolata de pli ol 30% de la popolo
  •  oficiala (strioj: disputata teritorio)
  •  parolata de pli ol 30% de la popolo
  • moderna lingvo ? lingvo ? natura lingvo
    Orientslavaj lingvoj
    Parolata en Rusio, Ukrainio, Estonio, Latvio, Litovio, Kaza?io, Belorusio, Moldavio, Kirgizio, Usono, Israelo, Germanio kaj aliaj
    Parolantoj 154 000 000
    Denaskaj parolantoj 170 milionoj
    Fremdlingvo / dua lingvo por 110 milionoj
    Skribo Cirila alfabeto
    Lingvistika klasifiko
    Hinde?ropa lingvaro
    Slava lingvaro
    Orientslava lingvaro
    Rusa

    Oficiala statuso
    Oficiala lingvo en
    Reguligita de Instituto de rusa lingvo (Rusia Akademio de Sciencoj)
    Lingva statuso 1 sekura
    Lingvaj kodoj
    Lingvaj kodoj
      ISO 639-1 ru
      ISO 639-2 rus
      ISO 639-3 rus
      SIL RUS
      Glottolog russ1263
    Angla nomo Russian
    Franca nomo russe
    Vikipedio
    v ? d ? r

    La rusa lingvo (ruse ру?сский язы?к) estas orientslava lingvo, nacia lingvo de rusoj. ?i estas la plej vaste parolata slava lingvo, la oka denaske plej parolata lingvo en la mondo (?. 160 mln. parolantoj) kaj la kvina la? la tuta lingvanaro (?. 260 mln. parolantoj). En 2013 ?i i?is la dua la? uzado en Interreto[27]. Rusa lingvo estas unu el la oficialaj lingvoj de Unui?intaj Nacioj kaj estas vaste uzata kiel helplingvo en internaciaj rilatoj.

    La rusa lingvo estas precipe parolata en Rusio kaj en la aliaj landoj de eks-Sovetunio kaj estis vaste instruata en la lernejoj de ?iuj landoj de Varsovia Pakto. En multaj lokoj, ene de Rusio (ekzemple en multlingva Dagestano) kaj anka? ekster ?i, rusa lingvo servas kiel interpopola komunikilo. ?i plu estas la dua lingvo por kelkdek milionoj da parolantoj, kvankam tiu kvanto malgrandi?is post disfalo de Sovetunio. En la sovetia periodo post la Dua Mondmilito la rusa lingvo estis forte altrudata malfavorigante lokajn naciajn lingvojn. Kvankam la plejmulto el la sendependaj landoj de la eks-Sovetio nun favoras siajn lingvojn, la rusa restas vaste parolata tie kaj estas uzata por komunikado inter tiuj landoj.

    Rusa lingvo uzas cirilan alfabeton. En 1918 soveta registaro plisimpligis ?ian alfabeton; oni forigis kelkajn literojn, ?an?is la regulojn pri uzado de la "malmola signo" (ъ), anta?e tre ofta litero, igante ?in unu el la malplej oftaj. Tiu ortografia reformo estis proponita ankora? anta? la revolucio, sed bol?evikoj rapidigis ?ian akcepton. La? oficiala politiko de rusigo meze de la 20-a jarcento tre multaj lingvoj de Sovetunio ekuzis cirilan alfabeton kaj akceptis multajn vortojn (precipe neologismojn) en la rusa.

    Geografio

    [redakti | redakti fonton]

    Kiel rezulto de lingva politiko de Rusia Imperio, Sovetunio kaj Rusia Federacio la rusa fari?is mondlingvo (unu el la plej popularaj en la mondo). ?i estas parolata kaj havas oficialan statuson en multaj lokoj de estinta Sovetunio.

    Rusa lingvo estas tut?tate oficiala en

    ?i anka? estas oficiala lingvo de ?tataj organoj en

    Krome, en multaj landoj kaj regionoj rusa lingvo havas oficialajn funkciojn.

    Rusa lingvo estas sola tut?tata oficiala lingvo de Rusio (la? Konstitucio de Rusio, artikolo 68).

    Geografia distribuado

    [redakti | redakti fonton]
    Regopovo de la rusa lingvo en la landoj kiuj formis parton de la iama Sovetunio, 2004. En ru?a, aktiva uzado; en flava, pasiva uzado; grize, neniu uzado.

    La rusa estas parolata ?efe en Rusio, Belorusio, Ukrainio, Kaza?io, Kirgizio kaj, je pli malgranda skalo, en la aliaj landoj kiuj konstituis la Sovetunion kaj en Mongolio. ?is 1917, ?i estis la nura oficiala lingvo de la Rusa Imperio. Ekde la soveta periodo, ties situacio ege fluktuis anta? la lingvoj de la aliaj etnoj. Kvankam ?iu el la sovetaj respublikoj havis sian propran oficialan lingvon, la supera presti?o estis rezervita por la rusa. Post la dissolvo de Sovetunio en 1991, la ?us sendependaj novaj landoj promociis siajn indi?enajn lingvojn. Tio helpis la malpliigon de la kono de la rusa ?e kelkaj iamsovetaj landoj, kvankam ?i restas kiel grava lingvo por politikaj kaj ekonomiaj inter?an?oj en la mondoregiono.

    En Latvio ?ia oficiala agnosko kaj ?ia jura la?le?eco en la eduksistemo estis temo de grava debato en lando kie pli ol unu triono de la lo?antaro parolas ruse, ?efe inter tiuj kiuj migris el la Rusia Soveta Federacia Socialisma Respubliko, Belorusa Soveta Socialisma Respubliko kaj Ukraina Soveta Socialisma Respubliko post la okupacio de Latvio fare de Sovetunio. Simile, en Estonio la enmigrintoj de la soveta epoko kaj ties posteuloj konstituas proksimume la kvaran parton de la nuntempa lo?antaro. En Litovio, multe pli malgranda populacio rusparolanta estis asimilita post la sendependigo kaj aktuale ?i estas malpli ol dekono de la totala lo?antaro de la lando. Tamen, diference de la najbaraj baltaj landoj, la rusparolanta minoritato kaj aliaj rusparolantaj litovoj havas sekuran la rajton al la instruado de la rusa lingvo en la lando.

    En la 20-a jarcento, la rusa estis instruata ofte en la komunistaj landoj de la iama Varsovia Traktato kaj en aliaj satelitaj landoj, kiel en Pollando, Bulgario, ?e?oslovakio ktp. Tamen la pli junaj generacioj jam ne plu regas la rusan lingvon, ?ar ?i jam ne plu estas deviga en la eduksistemo. Dume la plej maljunaj tavoloj de la tieaj lo?antaroj ankora? povis kompreni a? paroli la rusan en multaj eks-komunistaj landoj komence de la 21-a jarcento.

    En Finnlando la rusa estas parolata de rusparolanta minoritato lo?anta delonge en la lando kaj estas tre etenda en lo?lokoj proksimaj al la landlimo kun Rusio, kiu fakte ege movi?is pro historiaj kaj militaj tialoj la?longe de la lasta jarcento. Simile oni parolas anka? la finnan en la rusa flanko de la landlimo.

    En Israelo vivas ?irka? 750 000 judaj enmigrintoj de la iama Sovetunio kaj la israela gazetaro ofte realigas publika?ojn en rusa, kiu fakte estas unu el la plej parolataj lingvoj en la lando. Anka? en Nordameriko kaj Okcidenta E?ropo, estas centoj da miloj de personoj rusparolantaj. ?enerale, la posteuloj de rusaj elmigrantoj perdas la rusan anta? la kvara generacio. La rusparolantaj komunumoj en Okcidenta E?ropo totale enhavas proksimume 3 milionojn de personoj. Iame la posteuloj de rusaj elmigrantoj tendencis perdi la rusan en la tria generacio. En la aktualo pro la facileco veturi kaj de la aliro al ruslingvaj televidaj kanaloj kaj retejoj, estas tre probable, ke la rusa restas pli da tempo ol anta?e en pluaj generacioj.

    Uzado en internaciaj rilatoj

    [redakti | redakti fonton]

    Rusa lingvo estas uzata en multaj plej influantaj tutmondaj organiza?oj. ?i estas unu el la 6 oficialaj lingvoj de Unui?intaj Nacioj kaj ?iaj fakaj organiza?oj (Unesko, Internacia Atomenergia Organizo, Monda Organiza?o pri Sano, Internacia Civila Aviada Organizo, Monda Organiza?o de Intelekta Propra?o, Internacia Telekomunika Unio, Monda Organiza?o pri Meteologio, Organiza?o pri Nutrado kaj Agrikulturo).

    La rusa estas anka? oficiala lingvo en jenaj organiza?oj:

    kaj multaj aliaj.

    Dialektoj

    [redakti | redakti fonton]
    Dialektoj de la rusa lingvo ?irka? 1915.

    Malgra? tre vasta disvasti?o, la rusa lingvo estas mirinde unueca de la dialektologia vidpunkto. Inter la ka?zoj de tia unueco estas iam tre grandaj migradoj de homoj trans la lando kaj la rolo de skriba kaj prononca normo, popularigitaj per tutlanda radio kaj, pli poste, televido.

    Oni distingas du dialektajn grupojn: la nordan kaj la sudan, zono de Moskvo estas en teritorio de mezaj dialektoj, kiuj enhavas trajtojn kaj de la sudaj, kaj de la nordaj dialektoj.

    Por la nordaj dialektoj estas karakterizaj:

    • ploziva prononco de fonemo /g/;
    • mallongigitaj formoj de verboj en prezenco (dumat anstata? dumajet ks.);
    • evito de fonemsinsekvo /dn/;
    • odiro;
    • codiro en kelkaj dialektoj;

    ka.

    Por la sudaj dialektoj estas karakterizaj:

    • frikativa prononco de /g/;
    • palatalaj fina?oj en prezenco ([dumatj] anstata? [dumat]);
    • adiro (nedistingo de /a/ kaj /o/ sen akcento);

    ka.

    Lokaj variantoj

    [redakti | redakti fonton]

    La rusa, kiel aliaj grandaj lingvoj de la mondo, havas siajn parolajn variantojn (nefiksitajn oficiale kaj ankora? e? tre malmulte esploritaj de lingvistoj) ekster Rusia Federacio – en Baltio, Belorusio, Ukrainio, Moldavio, ?tatoj de Ka?kazo kaj Meza Oriento. En sudorienta E?ropo pro proksima parenceco de la ukraina kaj la belorusa lingvoj okazas tre forta intermiksado de la parolo kaj esti?as dialektaj formoj de rusa-ukraina sur?ik kaj rusa-belorusa trasjanka. Ekzemple, sur teritorio de Kirgizio rusa parolo estas sufi?e konservativa (kaj ?is anta? nelonge konservis formon de 30-aj jaroj de la 20-a jarcento). Anka? en Uzbekio ?i estas konservativa kaj konservas multajn malnovajn formojn (e? en parolo de ruslingvaj reprezentantoj de aliaj nacioj – tataroj, koreoj, armenoj), kio estas ofte karaktera por "insuloj" de lingva komunumo en neparenca (tiuokaze – en neslava) lingva ?irka?o. La rusa parolo anka? en Kaza?io ne vidigas spurojn de influo de la kaza?a lingvo, tamen ?i similas kelkajn dialektojn de Siberio. Siajn lingvistikajn specialecojn havas parolo de rusa elmigrinta diasporo (de diversaj generacioj) en malproksima eksterlando.

    Uzado en interreto

    [redakti | redakti fonton]

    Rusa lingvo estas unu el plej uzataj lingvoj en interreto. ?i estas vaste uzata en tuta lo?ata mondo, plejparte en Komunumo de Sendependaj ?tatoj kaj ?efe en Rusio. En 2013 ruslingva interreto (ruslingve nomata anka? Руне?т, [RunEt]) fari?is dua la? egeco post anglalingva: ?in uzas 5,9 % de tuta enhavo (anglan lingvon uzas 54,7 %)[27][27].

    Rusa lingvo en Rusio

    [redakti | redakti fonton]
    Moderna ruslingva ortografio.

    Rusa lingvo estas plej populara lingvo en Rusio kaj sola tut?tata oficiala lingvo[28]. La? tutrusia popolnombrado de 2010 rusan lingvon en Rusio scias 137 494 893 lo?antoj (99,41 % de tuta respondintaro)[28].

    Rusa lingvo estas nepra studobjekto en ?iuj rusiaj mezlernejoj.

    Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Rusigo.

    Lingva politiko de Rusio povas esti konsiderata kiel rusigo (perforta altrudado de rusa lingvo al ne-rusaj popoloj). Multaj aliaj etnaj lingvoj de Rusio estas endan?eraj a? formortantaj a? mortintaj.

    En Moskvo situas Instituto de rusa lingvo je nomo de Vinogradov — scienca organiza?o reguliganta kaj kontrolanta kaj esploranta rusan lingvon. Pri problemoj de instruado de rusa lingvo kiel fremda okupi?as speciala altlernejo — Instituto de rusa lingvo je nomo de Pu?kin (ruslingve).

    1-an de septembro 2009 ekfunkciis oficiala "listo de gramatiklibroj, vortaroj, konsultlibroj enhavantaj normojn de nuntempa rusa literatura lingvo dum ?ia uzado kiel ?tata lingvo de Rusia Federacio". Al la listo apartenas 4 libroj eldonitaj en 2008[29]:

    • "Ortografia vortaro de rusa lingvo" de Buk?ina, Sazonova, Telcova (ruse Орфографический словарь русского языка);
    • "Gramatika vortaro de rusa lingvo" de Zaliznjak (ruse Грамматический словарь русского языка);
    • "Akcentovortaro de rusa lingvo" de Rezni?enko (ruse Словарь ударений русского языка);
    • "Granda frazeologia vortaro de rusa lingvo" de Telija (ruse Большой фразеологический словарь русского языка).

    Pri tiu nova?o informis multaj amaskomulikiloj atentiginte ke la novaj vortaroj permesis uzadon de formoj kaj akcentoj anta?e konsideritaj kiel eraraj. Multaj rusparolantoj kontra?is tion opiniante ke tia amasa ?an?ado en rusa lingvo ka?zas dan?erecon por pura lingvo; aliaj ne vidas tutan aliformi?on de lingvo ?ar proponitaj normoj estas delonge uzataj dum rusa parolado. Multaj lingvosciencistoj kritikas anka? elektadon de libroj por la listo: tien trafis hazardaj libroj ?ar oni sukcesis proponi ilin anta? aliaj sed ne trafis plej a?toritataj kaj plej grandaj[30][31].

    ?efa konsulta ?tatorgano estas Konsilio pri rusa lingvo ?e Prezidanto de Rusio (ruse: Сове?т по ру?сскому языку? при Президе?нте Росси?йской Федера?ции) fondita en junio de 2014 la? ordono de prezidanto Vladimir Putin kaj celanta kunordigi ?tatan politikon pri subteno de rusa lingvo.

    Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Konsilio pri la rusa lingvo ?e la Prezidanto de Rusio.

    En 2007 estraro de Rusio kreis fonduson "Russkij Mir" ("Rusa mondo", ruse: Русский мир) por ekspansio de rusa lingvo en mondo. La organiza?o celas popularigi rusan lingvon en mondo kaj subteni programojn pri lernado de rusa lingvo en Rusio kaj eksterlande[32].

    Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Russkij Mir (fonduso).

    Per ordono de prezidanto de Rusio n-ro 1488 la jaro 2007 estis deklarita Jaro de rusa lingvo, enkadre de ?i okazis kultura-klerigaj kaj sciencaj kaj edukaj aran?oj direktitaj por popularigo de rusa lingvo kaj literaturo kaj por subteno de programoj de ilia lernado en Rusio kaj eksterlande[mankas fonto].

    Titolaj pa?oj de rusa vortaro ("enciklopedia vortaro" de I. Je. Andreevskij), eldonita en 1890. Anta?reforma ortografio.

    La nuntempa rusa lingvo – lingvo de rusa literaturo – estis formi?inta proksimume en fino de la 18-a – komenco de la 19-a jarcento sur la bazo de la moskva dialekto. Sekvintaj ?iaj ?an?oj estis negravaj.

    Statuso de la rusa kiel ?tata lingvo estis fiksita en ?efa ?tata le?aro de Rusia imperio. Lenin kontra?staris al establado de nepra nura ?tata lingvo en la komenco de la soveta epoko. Tial en Sovetunio la rusa akiris statuson de oficiala lingvo kaj lingvo de internacia komunikado nur la? la le?o "Pri lingvoj de popoloj de USSR" de la 24-a de aprilo 1990. En 1991 la rusa lingvo estis deklarita kiel ?tata lingvo de Rusia Sovetia Federacia Socialisma Respubliko, en 1995 – anka? de Belorusio -, sed ne de la tuta Sovetunio.

    ?is la 1991-a jaro la rusa lingvo estis la lingvo de internacia komunikado en Sovetunio, fakte plenumante funkciojn de ?tata lingvo. ?i plu estas uzata en la landoj, kiuj pli frue konsistigis Sovetunion, kiel la gepatra lingvo por parto de la lo?antaro kaj kiel lingvo de internacia komunikado. En lokoj de kompakta lo?ado de elmigrantaro el la landoj de la eksa Sovetunio (Israelo, Germanio, Kanada, Usono k.a.) estas aperigataj ruslingvaj perioda?oj, funkcias radistacioj kaj televidkanaloj, malfermi?as ruslingvaj lernejoj, kie estas aktive instruata la rusa lingvo. En Israelo la rusa lingvo estas lernata en superaj klasoj de kelkaj mezlernejoj kiel la dua fremda lingvo. En la ?tatoj de Orienta E?ropo ?is la fino de la 80-aj jaroj de la 20-a jarcento la rusa lingvo estis la ?efa fremda lingvo en lernejoj.

    En 2006 vico da lokaj konsilioj en orientaj kaj sudaj regionoj de Ukrainio (la provincaj kaj la urbaj) havigis al la rusa sur teritorio de respektivaj administra-teritoriaj unuoj statuson de regiona lingvo. Tamen jam ?irka? fino de la jaro plimulto de tiuj decidoj estis kontestita, kaj parto de ili estis nuligitaj kiel kontra?le?aj.

    La? informoj, publikigitaj en la revuo "Language Monthly" (n-ro 3, 1997), ?irka? 300 milionoj da homoj tra la tuta mondo posedas la rusan lingvon (la 5-a loko la? disvasti?eco), el kiuj 160 milionoj opinias ?in sia gepatra lingvo (la 7-a loko en la mondo).

    Reformo de ortografio estis proponita komence de la 21-a jarcento, tamen ?i ne estis realigita pro forta kontra?staro de verkistoj kaj publiko. La celo de la proponita reformo estis simpligo kaj reguligo de transskribo de pruntitaj vortoj (i. a. francdevenaj kiel парашют) kaj de punktuacio.

    Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Rusigo.

    Lingvoscienca priskribo

    [redakti | redakti fonton]
    Ruslingva klavaro.

    Leksiko kaj morfologio

    [redakti | redakti fonton]

    La rusa estas lingvo de sinteza tipo, por ?i estas karaktera evoluinta sistemo de fleksioj kaj prefiksoj. Ekzistas kategorioj de genro, kazo kaj nombro.

    Morfologio de la rusa estas tre simpligita kompare kun praslava. Al la nuna tempo la rusa lingvo fakte perdis duecan nombron, malnovan formon de vokativo. En sistemo de verbaj formoj malaperis tiuj tempoformoj, kiel imperfekto, pluskvaperfekto, aoristo kaj supino.

    En la nuntempa rusa lingvo ekzistas multe da leksikaj elprena?oj el la Slavono, parto de kiuj kunestas kun respondaj propraj rusaj vortoj, diferencaj de la slavonaj la? signifo a? stilo. El la Slavono en la rusan literaturan lingvon estis prunteprenitaj kaj apartaj morfemoj, kaj e? apartaj gramatikaj formoj – ekzemple, adverbaj participoj a? verbaj formoj. En sia vortprovizo nuntempa rusa lingvo havas kelkajn specifajn punktojn de krucado kun sudslavaj (kiel anka? la Slavono) lingvoj, kio diferencigas ?in de la ukraina kaj la belorusa lingvoj, kun kiuj ?i trovi?as en la sama grupo (dum la formi?o de leksika normo de la literaturaj ukraina kaj la belorusa lingvoj influo de la Slavono estis minimuma, sed estis tre forta influo de la pola lingvo). Kvankam la? la centvortaj listoj de Swadesh de la baza vortprovizo la rusa estas multe pli proksima al la ukraina kaj la belorusa (respektive 86% kaj 92% da komunaj vortoj), ol al la sudslava bulgara (74%). Komuna por la bulgara kaj la rusa lingvoj leksiko en publicista teksto estas iom pli alta, ol tiu indiko, kaj atingas 80%. Analizante tiun efekton, oni konsideru, ke ne nur la rusa prunteprenis multajn vortojn el la slavona lingvo, sed anka? la bulgara – el la rusa (en 19-20 jc.).

    Leksikon de la nuntempa rusa lingvo ne malforte influis tiuj lingvoj, kun kiuj la rusa (kaj pli frue - antikvaj rusaj kaj praslavaj dialektoj) kontaktis dum longa tempo. La plej antikva tavolo da elprena?oj estas vortoj de orientgermana ("gota") deveno; la sekvan la? tempo tavolon konsistigas vortoj de la greka kaj la tjurka deveno. Dum la 16-17 jc. la ?efa fonto de elprena?oj estis la pola lingvo, pere de kiu en la rusan lingvon penetris kaj granda nombro da latinaj, romanidaj kaj germanaj vortoj, kaj kelkaj propre polaj vortoj. Dum la nova periodo (ekde la 18-a jc.) elprena?oj venis ?efe el la nederlanda, la germana kaj la franca lingvoj; nuntempe ?efa fonto de la prunteprenoj estas la angla lingvo.

    Siavice, ne estas malmultaj antikvaj elprena?oj el la rusa en lingvoj finn-ugraj (ekzemple, en la finna, la karela, la mordva k.a.). Vico da rusaj vortoj (inkluzive prunteprenitajn la? deveno) i?is internacia?oj, prenitaj jam el la rusa de multaj lingvoj de la mondo.

    Fonetiko kaj fonologio

    [redakti | redakti fonton]
    Rusa alfabeto en majuskloj.

    En neakcentitaj silaboj rusaj vokaloj estas reduktataj, kio kune kun influo de ?irka?antaj konsonantoj rezultigas aperon de alofonoj. En la rusa lingvo spekteblas granda diverseco de silabaj tipoj, inkluzive V, KV, VK, KVK, VKK, KKV, KKVK, KKKV, KKKVK, KKKVKK kaj en kelkaj vortoj - e? tiajn maloftajn tipojn, kiel KKVKKKK.

    Strukturo de propozicio

    [redakti | redakti fonton]

    Danke al tre evoluinta sistemo de fleksioj la ordo de vortoj en la rusa lingvo ne estas fiksita kaj povas grave varii.

    Rusdevenaj vortoj en Esperanto

    [redakti | redakti fonton]

    барахтатьсяbarakti
    хлопотатьklopodi
    серпserpo
    хвостvosto
    непременноnepre
    кромеkrom
    неne
    -ар-ar-
    -чка-?j-
    -нька-nj-

    Sintakse, André Cherpillod rimarkigis ke la konjugacia skemo estas preska? la sama.

    Tago de la rusa lingvo

    [redakti | redakti fonton]
    Aleksandr Pu?kin.

    Tago de la rusa lingvo (ruse: День русского языка) a? Pu?kin-festo (Pu?kin-tago) en Rusio (ruse: Пушкинский день России) estas internacia festo dedi?ita al la rusa lingvo kaj festata ?iujare la 6-an de junio en naski?tago de tre fama ruslingva poeto Aleksandr Pu?kin.

    Jen kelkaj vortoj por ne-ruslingvanoj kiel gustuma?o:

    • Ja nje znaju (Я не зна?ю): mi ne scias
    • Ja nje ponjimaju (Я не понима?ю): mi ne komprenas
    • Rabota (рабо?та): laboro
    • Atkritij (откры?тый): malfermita
    • Glasnost (гла?сность): malfermiteco
    • Kanje?na (коне?чно): certe
    • ?ara?o (хорошо?): bone
    • Pa?emu (почему?): kial?
    • Nepredskazujemij (непредсказу?емый): neanta?videbla
    • Vzjatka (взя?тка): ?mirmono
    • Babu?ka (ба?бушка): avino
    • Granica (грани?ца): limo
    • Ulica (у?лица): strato
    • Praspekt' (проспе?кт): avenuo

    Referencoj

    [redakti | redakti fonton]
    1. 1,0 1,1 La sola ?tata lingvo je federacia nivelo. En federaciaj subjektoj estas anka? kelkaj aliaj oficialaj lingvoj.
    2. 2,0 2,1 Konstitucio de Rusio, artikolo 68 (ruse)
    3. 3,0 3,1 Unu el du ?tataj lingvoj (la dua estas belorusa)
    4. 4,0 4,1 Konstitucio de Belorusio, artikolo 17 (ruse)
    5. 5,0 5,1 Oficiala lingvo; la sola tut?tata oficiala lingvo estas kaza?a
    6. 6,0 6,1 Konstitucio de Kaza?io, artikolo 7
    7. 7,0 7,1 Oficiala lingvo; la sola tut?tata oficiala lingvo estas kirgiza
    8. 8,0 8,1 Konstitucio de Kirgizio, artikolo 10 (ruse)
    9. Lingvo de interpopola komunikado la? konstitucio kaj oficiala la? le?aro; la sola tut?tata oficiala lingvo estas ta?ika
    10. Konstitucio de Ta?ikio
    11. В Таджикистане русский язык вновь пустят в законотворчество — Azija-Plus, 9-a de junio 2011 (ruse)
    12. 12,0 12,1 Oficiala lingvo; la sola tut?tata oficiala lingvo estas ab?aza
    13. 13,0 13,1 Konstitucio de Ab?azio (ruse)
    14. 14,0 14,1 Unu el du ?tataj lingvoj (la dua estas oseta)
    15. Unu el tri oficialaj lingvoj la? Konstitucio (aliaj estas moldava kaj ukraina)
    16. Konstitucio de ?ednestria Moldava Respubliko (ruse)
    17. 17,0 17,1 17,2 Unu el du ?tataj lingvoj (la dua estas ukraina)
    18. Закон ?Oб особом правовом статусе Гагаузии (Гагауз Ери)? (ruse)
    19. Русский язык стал региональным в Днепропетровской области (ruse)
    20. Русский язык объявили региональным в Донецкой области — ?Зеркало недели?, 16 августа 2012 года.
    21. Русский язык стал региональным для Запорожской области, korrespondent.net, 16-a de a?gusto 2012 (ruse)
    22. Русский язык получил официальный статус в Луганской области, Lenta.ru, 17-a de a?gusto 2012 (ruse)
    23. Николаевский облсовет сделал русский язык региональным — Novosti Donbasa, 7-a de septembro 2012 (ruse)
    24. Одесская область предоставила русскому языку статус регионального (ruse)
    25. Русский язык стал региональным в Харьковской области (ruse)
    26. Русский язык получил статус регионального в Херсонской области (ruse)
    27. 27,0 27,1 27,2 Русский язык стал вторым по популярности в интернете, Lenta.ru, 21-a de marto 2013 (ruse)
    28. 28,0 28,1 Lo?antaro de Rusio la? lingvoscio Arkivigite je 2025-08-14 per la retarkivo Wayback Machine, rezultoj de la tutrusia popolnombrado de 2010 (ruse)
    29. Oficiala teksto de ordono (ruse)
    30. Кофе теперь среднего рода[rompita ligilo], artikolo kaj diversaj opinioj (ruse)
    31. Леонид Крысин, Мария Каленчук, заместители директора Института русского языка им. В.В. Виноградова РАН, artikolo kaj diversaj opinioj (Lenta.ru, ruse)
    32. Pri la fonduso[rompita ligilo] (ruse, angle, hispane, france, germane, itale, ?ine)

    Vidu anka?

    [redakti | redakti fonton]

    Literaturo

    [redakti | redakti fonton]
    • Monato, internacia magazino sendependa, numero 1993/04, pa?o 20: La rusa verkita de Bradley Kendal.

    Bibliografio en rusa lingvo

    [redakti | redakti fonton]

    Eksteraj ligiloj

    [redakti | redakti fonton]
    推举是什么意思 回不到我们的从前是什么歌 上市公司是什么意思 害羞是什么意思 属相是什么意思
    胃反酸水吃什么药 蒙古古代叫什么 西兰花和什么菜搭配 白天不懂夜的黑是什么意思 结婚6年是什么婚
    ibm是做什么的 大小周休息是什么意思 涛字五行属什么 猪儿虫是什么意思 玫瑰花茶有什么作用
    农历八月十五是什么节日 慢性非萎缩性胃炎伴糜烂是什么意思 神神叨叨是什么意思 乔迁是什么意思 狄仁杰为什么才三品
    5点是什么时辰hcv9jop4ns3r.cn b超检查前要注意什么weuuu.com 什么动物没尾巴hcv9jop2ns9r.cn 六味地黄丸治什么病hcv9jop0ns7r.cn 长时间手淫有什么危害hcv9jop4ns8r.cn
    pr值是什么意思hcv9jop1ns8r.cn 二丁颗粒主要治什么病hcv8jop1ns3r.cn 口干口臭口苦吃什么药hcv8jop8ns2r.cn 大学什么时候开始收费hcv7jop9ns5r.cn 肛门瘙痒用什么药好hcv8jop7ns0r.cn
    臭虫是什么hcv9jop6ns5r.cn 舌头尖疼吃什么药hcv8jop0ns0r.cn 曲马多是什么药xinmaowt.com 职业年金什么时候领取hcv8jop7ns5r.cn 水洗真丝是什么面料hcv8jop1ns2r.cn
    什么病才吃阿昔洛韦片hcv8jop5ns3r.cn 海马是什么动物gangsutong.com 抛锚是什么意思hcv8jop7ns6r.cn 谁发明了什么zhongyiyatai.com 娘娘的意思是什么hcv8jop5ns6r.cn
    百度